| |
Historia powstania Ośrodka Badawczo-Rozwojowego „Skarżysko”
Powstanie
Ośrodka Badawczo-Rozwojowego "SKARŻYSKO" łączy się ściśle z działalnością
Zakładów Metalowych "MESKO" w Skarżysku-Kamiennej. Historia prac
badawczo-rozwojowych w tym Zakładzie sięga lat przedwojennych.
To w byłej Państwowej Fabryce Amunicji w latach trzydziestych prowadzono już
prace rozwojowe w różnych dziedzinach techniki. Między innymi badania w
dziedzinie chemii dla potrzeb wojska prowadził ówczesny Prezydent Polski
Profesor Ignacy Mościcki na terenie obecnych ruin Zakładu Mechaniki Precyzyjnej.
Kontynuowano również prace badawczo-rozwojowe z dziedziny obróbki plastycznej
i nowych technologii wytwarzania łusek do amunicji małokalibrowej i zapalników
pod kierunkiem znanego naukowca tej branży Profesora Tadeusza Pełczyńskiego.
Podczas okupacji Niemcy prowadzili prace badawczo-rozwojowe dotyczące
amunicji strzeleckiej i broni pancernej w ówczesnym Zakładzie będącym filią
koncernu zbrojeniowego HASAG w Lipsku.
Po wyzwoleniu prowadzono działalność badawczo-rozwojową w Biurze studiów
Zakładów Metalowych pod kierunkiem znanych specjalistów Frąckowiaka i
Michałowskiego. Prace prowadzone z udziałem kadry naukowej Politechniki
Warszawskiej i specjalistów wojskowych dotyczyły amunicji strzeleckiej i
artyleryjskiej oraz broni pancernej, min i granatów ręcznych.
W latach pięćdziesiątych nastąpił szybki rozwój produkcji amunicji
małokalibrowej, moździerzowej i artyleryjskiej w Zakładach Metalowych, co
zaowocowało powstaniem Biura Doświadczalno-Konstrukcyjnego (BDK) o znacznym
potencjale kadrowym i prototypowni, kierowanych przez znanych specjalistów
Tadeusza Robaka i Mieczysława Golusa. Powstało tam wiele nowych konstrukcji z
dziedziny wyrobów rynkowych oraz amunicji moździerzowej oświetlającej, min
przeciwpancernych i przeciwpiechotnych, opracowanych przez kadrę techniczną
Zakładów Metalowych, które zostały wdrożone do produkcji.
W obszarze wyrobów rynkowych szczególnie rozwinęły się ręczne i elektryczne
maszyny liczące, które długo byty produkowane dla potrzeb rynku i eksportowane
do wielu krajów. Częste zmiany organizacyjne charakterystyczne dla tego okresu i
brak ciągłości działalności w sferze rozwoju techniki, stwarzającej perspektywy
produkcji nowych wyrobów, doprowadziły do rozwiązania Biura i tworzenia nowych
struktur organizacyjnych. Biuro Doświadczalno-Konstrukcyjne, pomimo krótkiego
okresu działania, dobrze wpisało się w rozwój działalności badawczo-rozwojowej i
stworzyło podstawy dalszego jej rozwoju.
Zatrudniona, wykształcona kadra nabrała doświadczenia i została dobrze
przygotowana do przyszłej działalności naukowo-badawczej i rozwojowej, tak w
dziedzinie wyrobów niekatalogowych, jak i wyrobów dla potrzeb rynku. Wycinkowe
prace badawczo-rozwojowe z dziedziny amunicji rakietowej i konwencjonalnej
prowadzone były w powstałym w latach sześćdziesiątych Biurze Rozwojowym ZM "PREDOM-MESKO",
będącym zalążkiem przyszłej kadry OBR.
W wyniku wdrażania techniki rakietowej oraz nowych rodzajów amunicji
konwencjonalnej w kraju oraz potrzeb rozwoju i modernizacji produkowanej
amunicji, zarządzeniem Ministra Przemysłu Maszynowego z roku 1971 powołano
Ośrodek Badawczo-Rozwojowy "SKARŻYSKO" wraz z Zakładem Doświadczalnym z
lokalizacją na terenie Zakładów Metalowych "PREDOM-MESKO". Zarządzenie MPM i
Statut Ośrodka ujmowały ramowo podstawowe obszary i dziedziny wyrobów techniki
rakietowej i amunicji konwencjonalnej, które mają być objęte działalnością
naukowo-badawczą i rozwojową oraz działalnością postlicencyjną związaną z
wdrażaniem do produkcji w kraju zakupionych licencji na wyroby techniki
wojskowej.
Dorobek Ośrodka ( w skrócie)
OBR "SKARŻYSKO" był firmą, która specjalizowała się w konstrukcji,
badaniach i wdrożeniu do produkcji wyrobów przeznaczonych dla potrzeb wojska.
Poniżej przedstawiono kilka niegdyś produkowanych wyrobów wraz ze zdjęciami
(kliknięcie w obszarze zdjęcia spowoduje wczytanie jego powiększonej wersji).
Poniżej znajduje się wykaz dużej części projektów wykonywanych przez OBR
"SKARŻYSKO" lub przy jego współudziale.
122
mm pocisk rakietowy do przenoszenia celów pozornych
Pocisk służy do zakłócania stacji radarowych, systemów samonaprowadzających,
skaningu kamer TV oraz do zrywania systemów naprowadzających i wiązek
laserowych. Wykonywany jest w trzech wersjach użytkowania na okręcie:
- dipolowy - do zakłócania stacji radarowych,
- dipolowo-termiczny - do jednoczesnego zakłócania stacji radarowych oraz do
zakłócania i zrywania systemów samonaprowadzających,
- przeciwlaserowy i przeciwtelewizyjny - do przerywania wiązki laserowej i
zakłócania skaningu kamer TV.
Do pokładowego systemu wyrzutni 10-cio prowadnicowych zabezpieczany jest
kilkakrotny wsad pocisków w zasobnikach w każdej wersji.
Dane techniczne:
masa pocisku - 26,8-30,0 kg (zależnie od wersji)
masa głowicy - 10,0-12,2 kg (zależnie od wersji)
masa użyteczna - 3,3-8,6 kg (zależnie od wersji)
zasięg teoretyczny - 6300 m
pułap rozcalania - 800-2500 m
wymiary obłoków - 50x20 m i 100x100 m (zależnie od wersji)
81
mm pocisk do przenoszenia celów pozornych
Pocisk służy do zakłócania stacji radarowych i systemów samonaprowadzających.
Wykonany jest w czterech wersjach użytkowania na okręcie:
- pocisk dipolowy,
- pocisk termiczny
- pocisk przeciwlaserowy,
- pocisk przeciwtelewizyjny.
Do pokładowego systemu wyrzutni zabezpieczony jest kilkakrotny wsad pocisków w zasobnikach w każdej wersji.
Dane techniczne:
masa pocisku - 1,5-3,0 kg (zależnie od wersji)
masa użyteczna - 0,9-2,5 kg (zależnie od wersji)
pułap rozcalania - 40-100 m (zależnie od kąta rzutu)
zasięg rozcalania - ok. 100 m
Lotnicza bomba ćwiczebna LBCw-50H
Lotnicza bomba ćwiczebna zaprojektowana jest w celu przeprowadzenia ćwiczeń z
bombami o masach :
- 50kg,
- 100kg,
- 250kg.
Bomby są wyposażone w następujące funkcje:
- wizualizacja toru lotu w czasie dnia oraz w nocy,
- zaznaczanie miejsca uderzenia w czasie dnia i w nocy.
Imitator
celu powietrznego
Imitator celu powietrznego służy do symulacji obiektów latających. Służy do
przeprowadzania ćwiczeń praktycznych z przeciwlotniczych pocisków rakietowych.
Imitatory wystrzeliwane są z haubicy za pomocą odpowiednich ładunków
miotających. Produkuje się trzy typy imitatorów różniących się konstrukcją i
przeznaczeniem. Wszystkie one mają to samo źródło promieniowania.
ICP-81 O - symuluje cel oddalający się, wyrzucając pułapki termiczne i optyczne,
ICP-81 N - symuluje cel nurkujący,
ICO-81 Z - symuluje cel zbliżający się.
Dane techniczne:
średnia prędkość lotu 200m/s
zasięg maksymalny 5000m
masa ok. 20kg
Magura-1
urządzenie treningowe "Malutka"
Urządzenie treningowe Magura-1 przeznaczone jest do szkolenia operatorów
wyrzutni 9P-133 przeciwpancernych pocisków kierowanych. Umożliwia ono symulacje
procesu naprowadzania przeciwpancernych pocisków kierowanych na cel z
uwzględnieniem warunków terenowych, klimatycznych, taktycznych, oraz parametrów
ruchu celu i właściwości dynamicznych rakiety jak również ewentualnych zakłóceń
występujących na rzeczywistym polu walki. W urządzeniu przewidziano trzy rodzaje
treningów:
- śledzenie,
- naprowadzanie,
- praca bojowa.
Magura-2
urządzenie treningowe "Konkurs"
Urządzenie treningowe Magura-2 przeznaczone jest do szkolenia operatorów
wyrzutni 9P-148 przeciwpancernych pocisków kierowanych. Umożliwia ono symulacje
procesu naprowadzania przeciwpancernych pocisków kierowanych na cel z
uwzględnieniem warunków terenowych, klimatycznych, taktycznych, oraz parametrów
ruchu celu i właściwości dynamicznych rakiety jak również
ewentualnych zakłóceń występujących na rzeczywistym polu walki. W urządzeniu
przewidziano trzy rodzaje treningów:
- śledzenie,
- naprowadzanie + praca bojowa.
Magura-3
urządzenie treningowe "Fagot"
Urządzenie treningowe Magura-1 przeznaczone jest do szkolenia operatorów
wyrzutni 9P-135 przeciwpancernych pocisków kierowanych. Umożliwia ono symulacje
procesu naprowadzania przeciwpancernych pocisków kierowanych na cel z
uwzględnieniem warunków terenowych, klimatycznych, taktycznych, oraz parametrów
ruchu celu i właściwości dynamicznych rakiety jak również ewentualnych zakłóceń
występujących na rzeczywistym polu walki. W urządzeniu przewidziano trzy rodzaje
treningów:
- śledzenie,
- naprowadzanie + praca bojowa.
Inne projekty i prace wykonywane przez OBR "SKARŻYSKO":
- opracowanie koncepcji konstrukcji ppk sterowanego w wiązce laserowej,
- opracowanie dwukomorowej wyrzutni przenośnego ppk sterowanego w wiązce
laserowej,
- opracowanie koncepcji modernizacji ppk FAGOT,
- opracowanie głowicy bojowej DARGIN do pocisków lotniczych we współpracy
z WITU Zielonka,
- opracowanie konstrukcji zapłonnika do łańcucha pirotechnicznego wyroby
S2 oraz badania i wdrożenie do produkcji,
- udział w opracowaniu metody otrzymania tworzywa sztucznego WĘGLOPLAST i
udział w uruchomieniu produkcji,
- opracowanie konstrukcji komór do badań stacjonarnych wkładek grafitowych
wyrobu S1,
- udział w opracowywaniu metody otrzymywania tworzywa TKANOPLAST,
- modernizacja opakowań drewnianych dostosowanych do paletyzacji i
konteneryzacji,
- prace doświadczalne nad poprawą efektywności działania pocisków
artyleryjskich,
- prace nad opracowaniem i badaniami granatów ręcznych uniwersalnych,
- badania fragmentyzacji różnych rodzajów pocisków artyleryjskich,
moździerzowych, pocisków artylerii rakietowej i granatów ręcznych,
- modernizacja naboi moździerzowych oraz granatów ręcznych i zapalników,
- modernizacja amunicji małokalibrowej w zakresie optymalizacji kalibru
oraz kulowej amunicji myśliwskiej,
- opracowanie konstrukcji wielu typów kulowej amunicji myśliwskiej oraz
9mm naboju ćwiczebno-bojowego
- przystosowanie przenośnego przeciwlotniczego zestawu rakietowego S2 do
eksploatacji na śmigłowcach,
- opracowanie stanowiska do testowania smugaczy p.panc pocisku rakietowego
MP wraz z aparaturą kontrolno-pomiarową,
- opracowanie, przeprowadzanie badań i wdrożenie różnych rodzajów amunicji
o kalibrach 6-23 mm dla potrzeb wojska i przemysłu,
- prace projektowe nad opracowaniem bomb lotniczych odłamkowo-burzących,
- opracowanie różnych rodzajów zapalników i zapłonników dla potrzeb
artylerii polowej, do bomb lotniczych oraz do granatów ręcznych,
- opracowanie konstrukcji lotniczego zestawu rakietowego GAD z pociskiem
samonaprowadzającycm się do zwalczania nisko latających celów,
- opracowanie konstrukcji zapłonnika do niekierowanego pocisku
rakietowego,
- badania układu napędowego do przeciwpancernych pocisków rakietowych MP,
- opracowanie konstrukcji pocisku artyleryjskiego z dodatkowym napędem
rakietowym,
- opracowanie konstrukcji naboju moździerzowego kal. 120 mm z pociskiem
odłamkowo-burzącym o zwiększonej efektywności działania,
- opracowanie konstrukcji pocisku odłamkowo-burzącego o zwiększonej
efektywności działania do naboju moździerzowego z dodatkowym napędem
rakietowym,
- Opracowanie konstrukcji naboju z pociskiem odłamkowo-burzącym i łuską
mosiężną i stalową kal. 122mm do haubicy 2S1,
- opracowanie konstrukcji zestawu do naprawy pękniętych wlewnic
hutniczych,
- opracowanie konstrukcji zestawu do przystrzeliwania wkładów izolacyjnych
do wlewnic przy odlewaniu stali,
- opracowanie konstrukcji uniwersalnego granatu ręcznego,
- opracowanie konstrukcji bomby lotniczej odłamkowo burzącej o wagomiarze
100kg,
- opracowanie projektu konstrukcji naboju z pociskiem odłamkowym kal. 73mm
do bojowego wozu piechoty,
- opracowanie konstrukcji naboju małokalibrowego 5,45mm,
- opracowanie konstrukcji 3 typów naboi rewolwerowych specjalnych kal
0,38" antyterrorystycznych,
- opracowanie konstrukcji 4 typów kulowej amunicji myśliwskiej kal.
7,62x63, 7x64, 7x65R i 7x57R,
- opracowanie konstrukcji 3 typów naboi rewolwerowych z różnymi pociskami,
- opracowanie konstrukcji 9,5mm naboju rozdzielnego ładowania oraz 6,3mm
naboju bocznego zapłonu do osadzaków naprawy wlewnic hutniczych,
- opracowanie konstrukcji naboju 7,72 wz. 43 ze zmodernizowanym pociskiem
smugowym,
- opracowanie konstrukcji naboju ćwiczebno-bojowego kal. 23mm do
małogabarytowych armat samoczynnych,
- opracowanie konstrukcji czterech rodzajów naboi kal. 5,45 -
ćwiczebno-bojowego, wzmocnionego ładunku, wysokiego ciśnienie i
treningowego,
- opracowanie konstrukcji uniwersalnego zapłonnika artyleryjskiego,
zastępującego dotychczas stosowane zapłonniki KW-4, KW-13 i KW-5,
- opracowanie konstrukcji uniwersalnego zapalnika do bomb lotniczych
odłamkowo-burzących o wagomiarze 100-500kg,
- opracowanie konstrukcji uniwersalnego zapalnika do granatów ręcznych
obronnych, zaczepnych i uniwersalnych,
- opracowanie konstrukcji zapalnika głowicowego do naboi z pociskiem
odłamkowym do bojowego wozu piechoty,
- opracowanie zmodernizowanej konstrukcji zapalnika RGM-2,
- opracowanie pulpitu PUG-50 przeznaczonego do sprawdzania prawidłowości
montażu elektrycznego zasobnika, wyrzutni do przeciwlotniczego pocisku
rakietowego S1M,
- opracowanie i wykonanie przy współpracy z Politechniką Świętokrzyską
pulpitów JM-9E113 i PJ-9E113,
- opracowanie i wykonanie urządzenia do zdalnego ustalania położenia
płaszczyzny ruchu imitatora celu przy badaniach pocisków S1M,
- opracowanie konstrukcji zmodernizowanej wersji przenośnego
przeciwlotniczego zestawu rakietowego,
- opracowanie konstrukcji naziemnego imitatora desantu skoczków
spadochronowych,
Ze względu na niejawny charakter działalności firmy zamieszczono tylko
fragment naszego dorobku... dorobek niczego sobie. Ale pewnego dnia przyszedł
Hausner i wszystko zrównał z ziemią... potem Hausner sobie poszedł, ale OBR już
nie zmartwychwstał. Pewnie o to chodziło...
|